Τα κατάγματα κόπωσης ή καταπόνησης είναι ένας συχνός αλλά συχνά παρεξηγημένος τραυματισμός μεταξύ των αθλητών και των δραστήριων ατόμων. Εμφανίζονται ως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενης καταπόνησης ή υπερβολικής χρήσης, ιδίως σε οστά που φέρουν βάρος.
Η κατανόηση των αιτιών, των συμπτωμάτων, της διάγνωσης, της θεραπείας και της πρόληψης των καταγμάτων καταπόνησης είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τους αθλητές και τους αθλούμενους.
Τι είναι τα κατάγματα κόπωσης
Πρόκειται για μικρές ρωγμές στα οστά ή και πλήρη κατάγματα που προκαλούνται από επαναλαμβανόμενη φόρτιση και υπερβολική χρήση. Συνήθως αφορούν οστά που φέρουν βάρος, δηλαδή τα οστά των κάτω άκρων όπως είναι τα ισχία, οι κνήμες και τα μετατάρσια.
Αιτίες καταγμάτων κόπωσης
- Επαναλαμβανόμενη πρόσκρουση: Δραστηριότητες όπως το τρέξιμο, το άλμα ή ο χορός.
- Κακή τεχνική: Ακατάλληλη προπόνηση ή τεχνική.
- Εμβιομηχανικοί παράγοντες: Δομή του ποδιού, ανωμαλίες στη βάδιση.
- Θέματα οστικής πυκνότητας: Οστεοπόρωση ή εξασθενημένα οστά.
- Απότομη αύξηση της δραστηριότητας: Υπερπροπόνηση χωρίς επαρκή ξεκούραση.
Συμπτώματα
- Πόνος: Σταδιακή έναρξη, επιδεινώνεται με τη δραστηριότητα, βελτιώνεται με την ανάπαυση.
- Οίδημα: Τοπικό πρήξιμο γύρω από το σημείο του τραυματισμού.
- Ευαισθησία: Ευαισθησία σε συγκεκριμένο σημείο όταν πιέζεται.
- Μεταβολές στην απόδοση: Μειωμένη απόδοση ή αντοχή.
Διάγνωση
Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση ενός κατάγματος κόπωσης είναι εξαιρετικά σημαντική και ξεκινάει από τη λήψη ενός πλήρους ιστορικού κατά το οποίο ανιχνεύονται πιθανά αίτια ενός κατάγματος κόπωσης όπως ο τύπος των συμπτωμάτων, το επίπεδο της δραστηριότητας του ασθενούς και πιθανές αλλαγές στην προπόνηση. Ακολουθεί κλινική εξέταση όπου αναζητείται πιθανή ευαισθησία στην ψηλάφηση και αξιολογείται η κίνηση και η βάδιση.
Η διαγνωστική προσέγγιση ολοκληρώνεται με τις απεικονιστικές εξετάσεις με τη μαγνητική τομογραφία να αποτελεί την εξέταση εκλογής επί υποψίας κατάγματος κόπωσης καθώς οι απλές ακτινογραφίες μπορεί να μην αναδείξουν ένα κάταγμα κόπωσης σε αρχικά στάδια. Τέλος το σπινθηρογράφημα οστών έχει κι αυτό θέση στη διάγνωση ενός κατάγματος κόπωσης επί συγκεκριμένων ενδείξεων.
Θεραπευτικές επιλογές
Η διαφορετική φύση του κατάγματος κόπωσης σε σχέση με τα λοιπά κατάγματα καθιστά και την αντιμετώπισή του διαφορετική με κύρια διαφορά το ότι πολύ σπάνια απαιτεί χειρουργική επέμβαση.
Ακρογωνιαίος λίθος της αντιμετώπισης των καταγμάτων κόπωσης είναι η αποφόρτιση, η ανάπαυση και η τροποποίηση των δραστηριοτήτων.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να απαιτηθεί ακινητοποίηση του πάσχοντος μέλος με νάρθηκα ή κηδεμόνα και σπανιότερα με γύψο.
Αποκατάσταση
Τα κατάγματα κόπωσης έχουν γενικά καλή πρόγνωση αλλά απαιτούν στενή παρακολούθηση προκειμένου να επιβεβαιωθεί η πώρωσή τους και ο αθλητής ή αθλούμενος να επιστρέψει με ασφάλεια στις προπονήσεις και τις αγωνιστικές του υποχρεώσεις χωρίς συμπτώματα και χωρίς κίνδυνο υποτροπής.
Ένα πρόγραμμα αποκατάστασης είναι καλό να καταρτιστεί με τη συνεργασία φυσικοθεραπευτή και ιατρού προκειμένου να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στο συντομότερο χρόνο.
