Η αστάθεια του γόνατος αναφέρεται στην αίσθηση ότι το γόνατο «υποχωρεί», ταλαντεύεται ή λυγίζει όταν φέρει βάρος ή εκτελεί κινήσεις. Εμφανίζεται όταν η άρθρωση του γόνατος δεν υποστηρίζεται επαρκώς από τις δομές της (σύνδεσμοι, τένοντες, μύες ή χόνδρος) και δεν μπορεί να διατηρήσει τη σωστή ευθυγράμμιση και τον έλεγχο κατά τη διάρκεια της κίνησης.
Συμπτώματα
- Αίσθημα υποχώρησης: Το γόνατο μπορεί ξαφνικά να υποχωρήσει ή να αισθάνεται ασταθές κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το περπάτημα, το τρέξιμο ή η ορθοστασία.
- Αίσθηση ταλάντωσης: Μια αίσθηση ότι το γόνατο δεν είναι σταθερό ή σταθερό όταν κινείται ή ασκείται βάρος σε αυτό.
- Πόνος: Η δυσφορία ή ο πόνος μπορεί να συνοδεύει την αστάθεια, ιδίως με ορισμένες κινήσεις.
- Οίδημα: Μπορεί να υπάρχει πρήξιμο γύρω από την άρθρωση του γόνατος, είτε αμέσως είτε μετά από δραστηριότητα.
- Μειωμένο εύρος κίνησης: Δυσκολία πλήρους κάμψης ή ευθυγράμμισης του γόνατος λόγω πόνου ή δυσκαμψίας.
- Ηχοι που κάνουν θόρυβο ή κλικ: Ορισμένα άτομα βιώνουν αίσθηση σκασίματος ή κλικ στο γόνατο όταν αυτό κινείται.
Αιτίες αστάθειας του γόνατος
- Κακώσεις χιαστών:
– Ρήξη του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΧΣ): Μία από τις πιο συχνές αιτίες αστάθειας του γόνατος, που συχνά προκαλείται από ξαφνικές αλλαγές κατεύθυνσης, στροφές ή περιστροφικές κινήσεις, ιδίως στα αθλήματα.
– Τραυματισμός του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου (ΟΧΣ): Συχνά προκύπτει από άμεση πρόσκρουση στο μπροστινό μέρος του γόνατος, όπως σε αυτοκινητιστικό ατύχημα ή κατά τη διάρκεια αθλημάτων.
– Τραυματισμός του έσω πλάγιου συνδέσμου (MCL): Προκαλείται από χτύπημα στην εξωτερική πλευρά του γόνατος, που το αναγκάζει να εισέλθει προς τα μέσα.
– Τραυματισμός του πλάγιου πλάγιου συνδέσμου (LCL): Προκαλείται από χτύπημα στην εσωτερική πλευρά του γόνατος, ωθώντας το προς τα έξω.
- Ρήξεις μηνίσκου:
– Οι μηνίσκοι είναι χόνδρινες δομές που βαθαίνουν την άρθρωση του γόνατος. Μια ρήξη μπορεί να οδηγήσει σε αστάθεια, ειδικά αν η ρήξη είναι μεγάλη ή επηρεάζει τη μηχανική της άρθρωσης.
- Αστάθεια επιγονατίδας (εξάρθρημα ή υπεξάρθρημα):
– Όταν η επιγονατίδα μετακινείται από τη φυσιολογική της θέση, μπορεί να προκαλέσει αστάθεια του γόνατος, ιδίως κατά τη διάρκεια κινήσεων κάμψης ή στροφής.
- Τραυματισμοί των τενόντων:
– Βλάβη στους τένοντες γύρω από το γόνατο, όπως ο τένοντας του τετρακεφάλου ή ο επιγονατιδικός τένοντας, μπορεί να αποδυναμώσει τη σταθερότητα του γόνατος.
- Αδυναμία ή ανισορροπία των μυών:
– Η αδυναμία των μυών που περιβάλλουν το γόνατο, ιδίως του τετρακέφαλου και των οπίσθιων μηριαίων, μπορεί να συμβάλει στην αστάθεια.
- Οστεοαρθρίτιδα:
– Η φθορά της άρθρωσης του γόνατος λόγω αρθρίτιδας μπορεί να προκαλέσει αστάθεια, καθώς ο χόνδρος διασπάται και η ευθυγράμμιση της άρθρωσης αλλάζει.
- Χειρουργική επέμβαση στο γόνατο ή προηγούμενοι τραυματισμοί:
– Χειρουργική επέμβαση στο γόνατο ή το ιστορικό προηγούμενων τραυματισμών στο γόνατο μπορεί να αποδυναμώσει τις δομές του γόνατος, αυξάνοντας τον κίνδυνο αστάθειας.
- Βλάβη των νεύρων:
– Σε σπάνιες περιπτώσεις, η βλάβη των νεύρων που επηρεάζει τους μύες γύρω από το γόνατο μπορεί να οδηγήσει σε κακό μυϊκό έλεγχο και αστάθεια.
Διάγνωση:
- Κλινική εξέταση: Ο γιατρός θα αξιολογήσει τη σταθερότητα του γόνατος μετακινώντας την άρθρωση του γόνατος προς διάφορες κατευθύνσεις για να ελέγξει την ακεραιότητα των συνδέσμων και άλλων δομών.
- Απεικονιστικές εξετάσεις:
– Ακτινογραφίες: Για να ελεγχθούν αν υπάρχουν ανωμαλίες των οστών ή κάποιο εξάρθρημα.
– Μαγνητική τομογραφία: Για την απεικόνιση μαλακών ιστών όπως σύνδεσμοι, τένοντες και χόνδρος.
– Υπερηχογράφημα: Μερικές φορές χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση τραυματισμών τενόντων ή συνδέσμων.
Θεραπεία
Μη χειρουργικές θεραπείες
- Μέθοδος RICE:
– Ανάπαυση: Αποφύγετε δραστηριότητες που προκαλούν αστάθεια στο γόνατο.
– Πάγος: Εφαρμόστε πάγο για να μειώσετε το πρήξιμο και τον πόνο.
– Συμπίεση: Χρησιμοποιήστε επίδεσμο συμπίεσης ή νάρθηκα γόνατος για να σταθεροποιήσετε το γόνατο.
– Ανύψωση: Κρατήστε το πόδι υπερυψωμένο για να μειώσετε το πρήξιμο.
- Φυσικοθεραπεία:
– Ασκήσεις ενδυνάμωσης των τετρακέφαλων μυών, των οπίσθιων μηριαίων μυών και των μυών της γάμπας για τη στήριξη της άρθρωσης του γόνατος.
– Προπόνηση ισορροπίας και ιδιοδεκτικότητας: Ασκήσεις για τη βελτίωση της ισορροπίας και του συντονισμού, μειώνοντας τον κίνδυνο περαιτέρω αστάθειας.
– Ασκήσεις διατάσεων για τη διατήρηση της ευελιξίας και τη βελτίωση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων.
- Στήριξη του γόνατος:
– Ένας κηδεμόνας γόνατος μπορεί να προσφέρει πρόσθετη στήριξη κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων και να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του γόνατος, μειώνοντας τον κίνδυνο περαιτέρω τραυματισμού.
- Φαρμακευτική αγωγή:
– Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ), όπως η ιβουπροφαίνη, μπορούν να μειώσουν τον πόνο και τη φλεγμονή.
Χειρουργικές θεραπείες:
Συχνά συνιστάται χειρουργική επέμβαση για σοβαρή αστάθεια του γόνατος, ιδίως εάν προκαλείται από σημαντική βλάβη των συνδέσμων ή του χόνδρου. Οι συνήθεις χειρουργικές επιλογές περιλαμβάνουν:
- Αποκατάσταση του προσθίου ή του οπισθίου χιαστού συνδέσμου:
– Σε περιπτώσεις πλήρους ρήξης των συνδέσμων, μπορεί να είναι απαραίτητη η χειρουργική αποκατάσταση με τη χρήση μοσχευμάτων από τον ιστό του ίδιου του ασθενούς ή από δότη για την αποκατάσταση της σταθερότητας.
- Αποκατάσταση του μηνίσκου:
– Εάν ένας σχισμένος μηνίσκος συμβάλλει στην αστάθεια του γόνατος, ο χειρουργός μπορεί είτε να επιδιορθώσει είτε να αφαιρέσει το κατεστραμμένο τμήμα του μηνίσκου (μηνισκεκτομή).
- Αποκατάσταση αστάθειας επιγονατίδας:
– Σε περιπτώσεις χρόνιας αστάθειας της επιγονατίδας, μπορεί να πραγματοποιηθεί χειρουργική επέμβαση για την ευθυγράμμιση της επιγονατίδας ή τη σύσφιξη των γύρω συνδέσμων.
- Αποκατάσταση των τενόντων:
– Σε περιπτώσεις ρήξης τενόντων γύρω από το γόνατο, όπως ο τετρακέφαλος ή ο επιγονατιδικός τένοντας, μπορεί να απαιτείται χειρουργική αποκατάσταση για την αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας και σταθερότητας.
- Οστεοτομία:
– Για αστάθεια που προκαλείται από προβλήματα ευθυγράμμισης ή αρθρίτιδα σε πρώιμο στάδιο, μια διαδικασία που ονομάζεται οστεοτομία μπορεί να ευθυγραμμίσει εκ νέου τα οστά για να κατανέμει το βάρος πιο ομοιόμορφα και να μειώσει την πίεση στο γόνατο.
Αποκατάσταση:
– Μη χειρουργική αποκατάσταση: Η ήπια αστάθεια μπορεί να υποχωρήσει με ανάπαυση, φυσικοθεραπεία και στήριξη μέσα σε λίγες εβδομάδες έως μήνες.
– Χειρουργική αποκατάσταση: Μετά τη χειρουργική επέμβαση, ένα δομημένο πρόγραμμα αποκατάστασης, που συχνά διαρκεί αρκετούς μήνες, είναι απαραίτητο για την ανάκτηση της δύναμης, της κινητικότητας και της λειτουργίας του γόνατος. Η πλήρης αποκατάσταση μπορεί να διαρκέσει 6-12 μήνες, ανάλογα με την επέμβαση.
Η αστάθεια του γόνατος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τις καθημερινές δραστηριότητες και την αθλητική απόδοση, αλλά με την κατάλληλη θεραπεία και αποκατάσταση, τα περισσότερα άτομα μπορούν να ανακτήσουν τη σταθερότητα και τη λειτουργία του γόνατος.
