Η ολική αρθροπλαστική γόνατος είναι μια επέμβαση που μπορεί να αλλάξει τη ζωή. Χιλιάδες ασθενείς σε όλο τον κόσμο απαλλάσσονται από τον χρόνιο πόνο και την αδυναμία που προκαλεί η οστεοαρθρίτιδα ή άλλες παθήσεις της άρθρωσης του γόνατος. Ωστόσο, το χειρουργείο είναι μόνο η αρχή. Η ανάρρωση και η σωστή συμπεριφορά μετά την επέμβαση καθορίζουν την τελική επιτυχία.
Σε αυτό το άρθρο θα δούμε αναλυτικά τι πρέπει να κάνετε και τι να αποφύγετε κατά την αποκατάσταση, ώστε να φτάσετε πιο γρήγορα και με ασφάλεια στον στόχο σας: ένα γόνατο δυνατό, σταθερό και ανώδυνο.
Τι να κάνετε – Μετά την αρθροπλαστική γόνατος
1. Ακολουθήστε πιστά τις οδηγίες του γιατρού και του φυσικοθεραπευτή σας
Μπορεί να έχετε ακούσει εμπειρίες από φίλους ή συγγενείς που έκαναν την ίδια επέμβαση, αλλά κάθε οργανισμός είναι διαφορετικός. Ο γιατρός και ο φυσικοθεραπευτής σας σχεδιάζουν ένα εξατομικευμένο πλάνο αποκατάστασης που ταιριάζει στη δική σας κατάσταση. Εμπιστευτείτε τους και μην αυτοσχεδιάζετε.
2. Ξεκινήστε ασκήσεις νωρίς
Από την πρώτη κιόλας ημέρα μετά την επέμβαση θα σας ζητηθεί να κινήσετε ελαφρά το γόνατο ή να σηκωθείτε με βοήθεια. Οι ασκήσεις αυτές δεν είναι το κλειδί για να αποφύγετε δυσκαμψία και καθυστέρηση στην ανάρρωση.
Συνηθισμένες πρώιμες ασκήσεις:
- Συσπάσεις τετρακέφαλου (σπρώχνετε το γόνατο προς τα κάτω ενώ είστε ξαπλωμένοι).
- Κάμψεις γόνατος σε καθιστή θέση.
- Άρσεις ποδιού σε ύπτια θέση.
3. Χρησιμοποιήστε βοηθήματα βάδισης
Αρχικά θα χρειαστείτε πατερίτσες ή «π» προκειμένου να κινητοποιηθείτε με ασφάλεια. Τα βοηθήματα σας προστατεύουν από πτώσεις και επιτρέπουν στο γόνατο να επουλωθεί χωρίς επιπλέον καταπόνηση. Σταδιακά θα τα αποχωριστείτε με καθοδήγηση.
4. Φροντίστε το χειρουργικό τραύμα
Η περιποίηση της τομής είναι βασικό μέρος της ανάρρωσης. Κρατήστε την καθαρή και στεγνή, αλλά και παρατηρήστε για τυχόν σημάδια μόλυνσης (ερυθρότητα, οίδημα, εκροή υγρού, πυρετός). Μια έγκαιρη επικοινωνία με τον γιατρό μπορεί να προλάβει σοβαρότερες επιπλοκές.
5. Εντάξτε τη σωστή διατροφή
Η ανάρρωση είναι σαν μαραθώνιος: χρειάζεστε καύσιμα.
- Πρωτεΐνη (ψάρι, κοτόπουλο, όσπρια) για να επουλωθούν οι ιστοί και να δυναμώσουν οι μύες.
- Ασβέστιο και βιταμίνη D (γαλακτοκομικά, πράσινα λαχανικά, ήλιος) για υγιή οστά.
- Ενυδάτωση με νερό και όχι με αναψυκτικά ή αλκοόλ.
6. Βάλτε στόχους μικρούς αλλά σταθερούς
Η πρόοδος δεν έρχεται από τη μια μέρα στην άλλη. Σημαντικό είναι να βλέπετε βελτίωση εβδομάδα με εβδομάδα: λίγο περισσότερη κάμψη, λίγο περισσότερη αντοχή στο περπάτημα. Σταδιακά θα φτάσετε στο επιθυμητό σημείο της αποκατάστασης.
Τι να αποφύγετε – Μετά την αρθροπλαστική γόνατος
1. Μην αγνοείτε τον πόνο ή το πρήξιμο
Είναι φυσιολογικό να νιώθετε κάποια ενόχληση, αλλά ξαφνικός, έντονος ή αυξανόμενος πόνος είναι καμπανάκι. Το ίδιο ισχύει για ασυνήθιστο πρήξιμο ή θερμότητα γύρω από το γόνατο. Μπορεί να σημαίνουν λοίμωξη, φλεγμονή ή θρόμβωση.
2. Μην μένετε ακινητοποιημένοι
Η κίνηση είναι θεραπευτική. Αν μένετε πολλές ώρες ξαπλωμένοι ή καθιστοί, αυξάνετε τον κίνδυνο θρομβώσεων και δυσκαμψίας. Προσπαθήστε να σηκώνεστε συχνά και να περπατάτε έστω λίγα βήματα μέσα στο σπίτι.
3. Μην κάνετε απότομες κινήσεις
Αποφύγετε βαθιά καθίσματα, στριψίματα του γόνατος ή σκαρφαλώματα σε σκάλες χωρίς στήριξη. Η πρόωρη καταπόνηση μπορεί να τραυματίσει την καινούργια άρθρωση.
4. Μην οδηγήσετε χωρίς ιατρική έγκριση
Ακόμα κι αν αισθάνεστε καλά, η οδήγηση απαιτεί γρήγορα αντανακλαστικά και πλήρη έλεγχο του ποδιού. Συνήθως επιτρέπεται μετά από 4–6 εβδομάδες, αλλά μόνο όταν σας το επιβεβαιώσει ο γιατρός.
5. Μην επιστρέψετε σε βαριά άσκηση πολύ γρήγορα
Το τρέξιμο, τα αθλήματα επαφής και η άρση βαρών μπορεί να επιβαρύνουν υπερβολικά το γόνατο. Η επιστροφή σε αθλητική δραστηριότητα πρέπει να γίνει σταδιακά, με έμφαση σε χαμηλής πρόσκρουσης ασκήσεις όπως ποδήλατο, κολύμπι και περπάτημα.
Στάδια ανάρρωσης
- Πρώτες 2 εβδομάδες: Έλεγχος πόνου, φροντίδα τραύματος, πρώτες ασκήσεις.
- 2–6 εβδομάδες: Σταδιακή αύξηση κινητικότητας, περπάτημα με βοηθήματα, φυσικοθεραπεία.
- 6–12 εβδομάδες: Περισσότερη αυτονομία, μεγαλύτερη αντοχή στο περπάτημα, σταδιακή επιστροφή σε βασικές δραστηριότητες.
- 3–6 μήνες: Επανένταξη σε ελαφρές αθλητικές δραστηριότητες, επιστροφή σε εργασία (ανάλογα με το είδος της).
- >6 μήνες: Σταθεροποίηση αποτελέσματος, διατήρηση ασκήσεων για ενδυνάμωση.
Συχνές Ερωτήσεις
Πότε θα μπορέσω να ανεβαίνω σκάλες;
Συνήθως μέσα στον πρώτο μήνα, με τη σωστή τεχνική και πάντα με στήριξη από κουπαστή.
Χρειάζομαι φυσικοθεραπεία στο σπίτι ή στο κέντρο;
Οι πρώτες συνεδρίες μπορεί να γίνουν στο σπίτι. Σταδιακά όμως, ένα οργανωμένο κέντρο φυσικοθεραπείας παρέχει πιο ολοκληρωμένη αποκατάσταση.
Πότε θα επιστρέψω στη δουλειά;
Αν έχετε δουλειά γραφείου, πιθανόν μετά από 4–6 εβδομάδες. Για πιο βαριές εργασίες, μπορεί να χρειαστεί 3 μήνες ή και περισσότερο.
Συμπέρασμα
Η επιτυχία μιας αρθροπλαστικής γόνατος δεν εξαρτάται μόνο από τον χειρουργό, αλλά και από εσάς. Η συνεργασία, η υπομονή και η συνέπεια είναι τα τρία μυστικά για να κερδίσετε ξανά την ελευθερία κίνησης που σας αξίζει.
